Wormpjes

De neurochirurg klemde een 8 cm lange, wild kronkelende worm in haar pincet. Ze had het levendige dier net uit de hersenen van een patiënt getrokken. ‘We voelden allemaal een golf van misselijkheid,’ vertelde ze naderhand.  

De patiënt is een 64-jarige vrouw uit Australië die al anderhalf jaar lang gezondheidsklachten had. Het begon met buikpijn en diarree, koorts en nachtzweten. Toen ze ook last kreeg van vergeetachtigheid en depressieve gevoelens werd er een MRI-scan uitgevoerd. Daarop was een hersenafwijking zichtbaar. De neurochirurg dacht eerst nog een metalen pin vast te pakken, totdat het ding begon te bewegen.

Het potje met de druk bewegende worm werd door allerlei mensen bekeken, maar uiteindelijk kon een wetenschapper met veel ervaring met parasieten het beest determineren. Een rondworm, de Ophidascaris robertsi, die gewoonlijk voorkomt bij pythons.

Tapijtphytons

De vrouw woont in een gebied waar veel tapijtphytons voorkomen en ze gebruikt vaak inheemse grassen bij het koken. De wetenschappers denken dat de python de parasiet via de uitwerpselen in het gras heeft verspreid. Vervolgens is de vrouw besmet geraakt door het aanraken van het inheemse gras of door het eten ervan.

Een typisch voorbeeld van een zoönose. Een infectie die bij dieren voorkomt en vervolgens wordt overgedragen aan een mens. Dit voorbeeld is dan wel heel gruwelijk en misselijkmakend, maar ook zeldzaam en lokaal. Wij hoeven ons hier niet echt zorgen te maken over deze specifieke rondworm.

Mensen met kinderen weten waarschijnlijk dat een besmetting met andere wormpjes best vaak voorkomt, aarswormen. Kinderen die spelen in het zand waar eitjes van wormen inzitten, eten met vieze handen of, niet ongewoon bij kinderen, eten zand en kunnen dan last krijgen van jeukende aarswormen. De eitjes kunnen vervolgens doorgegeven worden via alles wat met vieze handen wordt aangeraakt. Het geeft vervelende jeukklachten, maar is goed te bestrijden en redelijk onschuldig.

Zoönose

In de werksituatie kun je te maken krijgen met andere wormpjes. Bijvoorbeeld de vossenlintworm die in de mens lever en andere organen kan aantasten. Eitjes van de vossenlintworm kunnen in de ontlasting van onder andere vossen en honden zitten. Als je vervolgens wilde bessen uit het bos eet, of met aarde uit bos of tuin in aanraking komt, dan kun je besmet raken. Voor groen- en grondwerkers is het daarom belangrijk om de handen te wassen voor eten, roken en drinken. En om zelf geplukte bosbessen eerst te wassen. Besmette dieren verspreiden de eitjes met de tong over hun vacht. Dus mensen die met (dode of levende) dieren werken doen er goed aan de handen regelmatig te wassen. In ieder geval voor het eten, drinken en roken. En die tong kan dus ook besmet zijn …

Persoonlijke hygiëne: was je handen!

Kortom, die 8 cm lange worm in je hersenen loop je in Nederland waarschijnlijk nooit op, maar het beeld van die wriemelende worm in de pincet van de chirurg, helpt misschien wel om het handen wassen de komende tijd weer even niet te vergeten.

Meer weten:

Vossenlintworm (Echinococcus multilocularis) | RIVM

Beroepsinfectieziekte Trichinellose | KIZA (beroepsziekten.nl)

Media